کد مطلب:35481 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:35

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا سؤال روز قيامت اختصاص به گروه خاصي دارد؟

سؤال روز قيامت قانون كلي است كه شامل پيامبران و عموم مردم مي شود. «فلنسئلنّ الّذين أُرسل إليهم ولنسئلنّ المرسلين ٭ فلنقصّن عليهم بعلمٍ وما كنّا غائبين» اعراف/6ـ7؛ [قطعاً ما از مردمي كه پيامبران را به سوي آنان فرستاديم پرسش خواهيم كرد و از پيامبران نيز مي پرسيم و مسلماً كردار همه را از روي علم خود براي آنان شرح خواهيم داد. ما هنگام ارتكاب آنها غايب نبوديم، بلكه همة اعمال آنان را زير نظر داشتيم.]

بنابراين، همه پيامبران، پيشوايان، پارسايان و مردم مسؤولند. امير مؤمنان(ع) مي فرمايد: «فيقام الرّسل فيُسْألون عن تأدية الرّسلات الّتي حملوها إلي أممهم. فأخبروا أنّهم قد أدوّا ذلك إلي أممهم و تُسْأل الأمم فيجحدون» (نور الثقلين 2/4)؛ [روز قيامت پيامبران(ع) را بر پا مي دارند و از آنان پرسش مي كنند كه آيا رسالت‎هايشان را كاملاً ادا كردند و به مردم رساندند؟ پيامبران گزارش مي دهند كه رسالت را ادا و به مردم ابلاغ كردند. از مردم نيز سؤال مي شود، ولي آنان منكر اداي حق رسالت مي شوند؛ زيرا از تكليف رخ برتافته اند.]

قرآن در آية دوم به اين سؤال پاسخ مي دهد كه آيا امكان دارد خداوند از كردار بندگان بي خبر باشد تا روز قيامت از آنان با پرسش مطلع گردد؟ در پاسخ مي فرمايد: چنين نيست، بلكه خداوند همواره حاضر و ناظر كردار مردم است و لحظه اي از آنان غايب و غافل نيست.

بنابراين، سؤال براي اين است كه انسان متوجّه گردد چه كرده و مستوجب چه پاداشي است؛ نظير آزموني كه از دانش آموزان به عمل مي آيد تا خود به داوري بنشيند و دربارة كارنامه خويش قضا و حكم كند.

ليكن گروهي كه آثار جرم از چهرەهاي آنها هويدا است، به صورت انسان زنده نمي شوند، بلكه به صورت درندگان محشور مي شوند، از جنّ باشند يا از انس، مورد سؤال قرار نخواهند گرفت: «فيومئذٍ لا يسئل عن ذنبه إنسٌ ولا جانٌ … يعرف المجرمون بسيماهُم فَيُؤخذ بالنّواصي و الأقدام» الرّحمن/39 و 41؛ [در آن روز از گناه انسان و جنّ نپرسند... افزون بر اين، در آن روز اعضا و جوارح شهادت مي دهند.]

تذكّر: سرّ سؤال نكردن از گروهي خاص در موقف مخصوص آن است كه آنان با وَسْمه و علامت جرم معروف و شناخته شدەاند. از اين رو نيازي به سؤال نيست.

استثناي اين گروه منفي نظير استثنايي است كه حق تعالي دربارة گروه مثبت يعني اخلاص پيشه گان معمول داشته و چنين مي فرمايد: روز قيامت همه مردم احضار و جلب خواهند شد، جز بندگان با اخلاص خدا: «فإنّهم لمحضرون إلاّ عباد الله المخلَصين» صافات/127ـ128 در روز قيامت همه را توقيف و بازداشت مي كنند تا جواب دهند: «وقفوهم إنّهم مسئولون» صافات/24؛ [بازداريدشان همانا بايد پاسخگو باشند.]

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)